Actielijnen van het programma

1. Actielijn: de basis op orde

• De basis voor het programma is samenwerking en vertrouwen in elkaar, maar het contact tussen de partners gaat niet vanzelf. In coronatijd zijn we elkaar wat uit het oog verloren. Dat heeft effect op het vertrouwen over en weer. De komende tijd gaan we elkaar vaker in het echt ontmoeten, zodat het werk soepeler loopt.
• Door onder meer personeelswisselingen is niet langer iedereen goed bekend met de Tien Werkafspraken Thuis in de Wijk. Bovendien loopt het programma al weer acht jaren en is de kennis bij sommigen wat weggezakt. Terwijl de werkafspraken de basis zijn voor onze samenwerking. De werkafspraken bieden immers duidelijkheid over ieders rol en verantwoordelijkheid.
  
  Acties
• Elk kwartaal gaan we tijdens themasessies in gesprek over de afspraken zelf en over waar de samenwerking goed loopt en waar het schuurt. Op deze bijeenkomsten leren we van elkaar en we leren elkaar, elkaars positie en knelpunten beter kennen. De projectleiders zijn Nynke Engelhard en Myrthe Maijer (gemeente Amsterdam).
• Ontwikkeling en uitvoering van een inwerkprogramma, zodat nieuwe medewerkers van de drie partners vertrouwd raken met het werken met de Tien Werkafspraken en de Omslagroute. Begin 2024 is een scholingspanel gevormd. Sinds de zomer van 2024 worden trainingen per stadsdeel aangeboden. De contactpersoon hiervoor is Vivienne Blommendaal van het Expertisecentrum van HVO Querido. Op 30 september en 2 oktober kunnen medewerkers voor na- en bijscholing terecht op een tweedaagse Summer School. Een Voorbereidingsgroep houdt zich bezig met het aanbod aan trainingen. De contactpersoon is Sandre Douma.
• De werkgroep Eerste Hulp bij uItvoering Omslagroute (EHBIO) bespreekt praktische problemen en biedt uitsluitsel bij verschillen van mening over de interpretatie van de Tien Werkafspraken. De contactpersoon voor het EHBIO is Nynke Engelhard.
• Drie werkgroepen zijn aan de slag gegaan met de herijking van drie werkafspraken. Nynke Engelhard en Myrthe Maijer zijn contactpersonen voor de werkgroep matching. Linda de Jong (HVO Querido) en Rob Volmerink (perMens) zijn de contactpersonen voor de werkgroep Herijking intermediaire verhuur. Anita Meijer (Ymere) en Yvonne van Veen (Eigen Haard) zijn de contactpersonen voor de werkgroep overlastprotocol/escalatieladder. Daarnaast bekijkt een werkgroep van de GGD de toelating tot de Omslagroute. In de loop van 2024 leggen de werkgroepen een voorstel voor aan de stuurgroep.

2. Actielijn: Preventie

Iedereen in een kwetsbare situatie moet op tijd hulp of ondersteuning krijgen, zodat niemand meer dakloos hoeft te worden. Mensen die dak- of thuisloos zijn, willen we zo snel mogelijk duidelijkheid bieden over hun woonmogelijkheden, binnen of buiten Amsterdam. Nynke Engelhard is de projectleider van de programmalijn Preventie.

Voor niet voor iedereen is er direct een passende woonplek. Daarom willen we het aantal tijdelijke woonplekken vergroten en mensen helpen daarna een duurzame woonplek te vinden. Amsterdam kan dit probleem niet alleen oplossen. Harde afspraken zijn nodig om aandachtsgroepen regionaal en landelijk evenwichtig te verdelen. Amsterdam is hierover in gesprek met de regiogemeenten en lobbyt bij het Rijk.

Acties

1. De gemeente en de corporaties willen 200 tot 300 extra tijdelijke woonplekken voor economisch daklozen realiseren. Zij kunnen daar een jaar verblijven en krijgen begeleiding bij het vinden van een woning buiten Amsterdam en bij het vinden van werk.
2. De gemeente wil de opvang in het eigen netwerk bevorderen en stimuleert met een informatiecampagne over hospitaverhuur de uitbreiding van het aantal woonplekken. Bij het Rijk wordt gelobbyd voor afschaffing van regels die hospitaverhuur belemmeren.
3. De meest kwetsbare groep economisch daklozen komt nu in aanmerking voor sociale urgentie. Dit is geregeld in de huisvestingsverordening, vanaf 2024 kan ook deze groep een urgentie aanvragen.

Statushouders in een kwetsbare positie
De meeste statushouders vinden hun draai in Amsterdam, ook dankzij de klantbegeleiding door WPI. Een kleine groep is extra kwetsbaar door onder andere schulden, cultuurverschillen, eenzaamheid, alleenstaand ouderschap, psychische klachten, geaardheid, jeugdige leeftijd of een licht verstandelijke beperking.
We willen voorkomen dat de problemen van de meest kwetsbare statushouders verergeren. Binnen de gemeente werken Wonen, WPI en de GGD samen om signalen eerder te herkennen, zodat mensen op tijd passende hulp krijgen. Ook hebben corporaties en de gemeente afspraken gemaakt over wie wanneer in actie komt voor (kwetsbare) statushouders. De contactpersoon hiervoor is Bonnie van Oosterwijk (gemeente Amsterdam).
Voordat statushouders een woning krijgen, screent de GGD hen tijdens een pilot op psychosociale problemen en zelfredzaamheid, zodat tijdig de juiste hulp kan worden aangeboden.

3. Actielijn: Meer betaalbare woonruimte

Gezien de enorme schaarste aan woningen in Amsterdam is het een forse uitdaging om mensen in een kwetsbare situatie passend te laten wonen en tegelijkertijd voldoende aanbod te houden voor reguliere woningzoekenden. We bieden mensen op korte termijn opvang en op langere termijn een woning. De komende jaren willen we de periode in de opvang verkorten en mensen sneller laten doorstromen naar een woning binnen maar ook buiten Amsterdam.

Woningcorporaties, huurderskoepels en gemeente Amsterdam hebben in de Samenwerkingsafspraken opgenomen dat 30% van de verhuringen van sociale huurwoningen beschikbaar komen voor het Programma Huisvesting Kwetsbare Groepen. Het college van B&W bepaalt hoe de woningen worden verdeeld over drie hoofdgroepen.
Sinds een aantal jaren gebeurt de verdeling naar rato van de vraag, want die is groter dan het beschikbare aantal woningen. Elk jaar wordt het gat tussen vraag en aanbod groter. In 2030 dreigt er een tekort te zijn van 10.000 woningen voor kwetsbare groepen. Nieuwbouw is niet voldoende om vraag en aanbod meer in balans te brengen. Gemeente en partners spannen zich daarom in voor een betere benutting van de bestaande voorraad en voor alternatieve woonvormen.

Acties:

1. De woningcorporaties stellen 30% van de te verhuren sociale huurwoningen beschikbaar voor mensen in een kwetsbare situatie.
2. Jaarlijks krijgen 260 economisch dakloze mensen een plaats in Tijdelijk onder Dak woningen. Contactpersoon: Nynke Engelhard (gemeente Amsterdam).
3. Jaarlijks zijn er 150 matches voor Onder de Pannen. Contactpersoon: Nynke Engelhard
4. Andere varianten voor tijdelijke woonplekken worden onderzocht.
5. Gemeente en corporaties maken afspraken over betaalbare woningen voor jongeren.
6. Er komen 2.500 tot 3.000 flexwoningen (met een exploitatieduur van 15 jaar) bij. Deze zijn deels bestemd voor de huisvesting van kwetsbare groepen. Voor elk op te leveren complex wordt een plan van aanpak gemaakt. Contactpersonen: Cisca Jansen en Koos Gouweloos (gemeente Amsterdam).
7. De matching tussen de schaarste gezinswoningen en kwetsbare gezinnen wordt verbeterd. Contactpersoon: Emma Kat (gemeente Amsterdam).

4. Actielijn: Veerkrachtige wijken

De vraagstukken draagkracht en leefbaarheid overstijgen het bereik van het programma. Ze vragen om gebiedsgericht en opgavegericht werken, en de regie daarop ligt bij de stadsdelen. Toch besteedt ook het programma aandacht aan de veerkracht van wijken: door ontmoetingen tussen samenwerkingspartners te organiseren, experimenten mogelijk te maken en de werkwijze Buurtbalans te faciliteren.
Woningcorporaties en zorgaanbieders dragen ook direct bij aan de leefbaarheid door zorgvuldig te werk gaan bij de matching. Ook werken zij samen met andere partijen in de wijk. Deze bijdragen komen de wijken en buurten ten goede en helpen dus ook kwetsbare groepen om goed te landen in de wijk.

Vooral in buurten met een hoog aandeel corporatiebezit wonen veel mensen met een inkomen op of onder het bestaansminimum. In deze buurten spelen vaak allerlei problemen met financiën en gezondheid, weinig sociale aansluiting en eenzaamheid. Over de leefbaarheid van deze buurten bestaan zorgen. Is er wel voldoende draagkracht voor het opvangen van mensen die een woning krijgen via het programma?

Acties

1. Stimulering van Buurtbalans met informatie, tools en gerichte hulp. Bij de werkwijze Buurtbalans delen samenwerkende partijen informatie en komen tot een verdiept en genuanceerd beeld over de buurt. Zo kunnen zij gerichter samenwerken aan leefbaarheid. Een regiegroep stimuleert de toepassing van Buurtbalans met praktische steun en handige hulpmiddelen. Projectleider: Kirsten Simhoffer (gemeente Amsterdam).

Acties op verzoek van stadsdelen:

1. Themabijeenkomsten voor professionals in de stad over veerkracht van wijken en kwetsbare bewoners, bijvoorbeeld over goede praktijken, successen en mislukkingen rond signalering, integratie van mensen in een kwetsbare situatie, de-stigmatisering, uitwisseling van informatie, gezamenlijke interventies en gedeeld eigenaarschap. Contactpersoon: Sandre Douma (gemeente Amsterdam).
2. Gesprekken in afzonderlijke stadsdelen of wijken over de situatie aldaar met betrekking tot de huisvesting van kwetsbare groepen en veerkracht. Contactpersoon: Kirsten Simhoffer.
3. Deelname aan experimenten zoals Zorgzame wijk in de van der Pek-buurt in Amsterdam Noord en in de Delflandpleinbuurt (Westland) in Nieuw-West. Contactpersoon: Kirsten Simhoffer.